TRỌN BỘ 50 LƯU Ý QUAN TRỌNG KHI ÔN THI CHUYÊN ANH, HSG ANH
1. Học từ vựng hiệu quả nhất khi kết hợp 3 phương pháp: lặp lại ngắt quãng (spaced repetition), đặt từ vào ngữ cảnh, và sử dụng trong nói/viết thực tế.
2. Với Word Form, hãy cẩn thận với biến thể bất quy tắc và từ ghép. Những câu phân loại nhất trong đề HSG và Chuyên Anh không theo công thức thêm hậu tố, tiền tố thông thường (break → breakthrough, life → life-changing)
3. Quy tắc 5 ngón từ Mentor Nhà Xuân khi làm bài Điền Từ (Cloze Test) và Tìm Lỗi Sai: Hãy đưa bàn tay lên và rà soát từng ngón: (1) Grammar (ngữ pháp), (2) Article (mạo từ), (3) Linking words (từ nối), (4) Contextual words (từ theo ngữ cảnh), (5) Phrasal verbs/Idioms/Collocations.
4. Viết Biểu Đồ (Graph trong HSG Quốc Gia): Chỉ miêu tả và liệt kê số liệu là tiềm ẩn cho điểm thấp. Hãy tìm ra câu chuyện đằng sau những biểu đồ và con số, để ý và phân tích nguyên nhân–hệ quả tiềm ẩn, học cách thêm nhận xét thay vì chỉ liệt kê và tả.
5. Viết Luận: Chất lượng hơn số lượng; Tránh viết lan man, giữ mỗi đoạn 1 luận điểm rõ ràng, triển khai bằng ví dụ và dẫn chứng cụ thể thay vì diễn giải chung chung
6. Thượng sách phân bổ thời gian khi đi thi: Với đề Chuyên và HSG có nhiều phần, đừng sa lầy vào 1 câu khó. Nếu bí quá 2 phút chưa nghĩ ra, bỏ qua rồi quay lại sau khi có thời gian
7. Bí quyết tối đa điểm bài Tìm và Sửa Lỗi Sai: Đừng tin bất kỳ từ nào là “vô tội” – hãy rà soát từng từ, từng cụm với tâm thế nghi ngờ cho tới khi chắc chắn nó đúng về loại từ, vị trí và cấu trúc
8. Thứ tự bắt đầu ôn tập hoàn hảo cho mọi kỳ thi:
(a) Bắt đầu bằng việc làm thử một đề Chuyên/HSG thật của khu vực mình để vừa xác định rõ xuất phát điểm, vừa làm quen cấu trúc đề → (b) Phân loại lỗi sai theo nhóm kỹ năng – ngữ pháp, từ vựng, đọc hiểu, nghe và viết – rồi chọn tài liệu phù hợp để bù đắp riêng từng kỹ năng → (c) Luyện đề cân bằng mọi kĩ năng và xử lí triệt để lỗi sai tồn đọng
9. Để Essay Writing đạt điểm gần tối đa trong kỳ thi HSGQG, 7 tiêu chí tiên quyết: Viết để thuyết phục, không phải để khoe – Mỗi câu phải có chức năng trong lập luận – Ý sâu nhưng câu phải dễ đọc – Dẫn chứng phải vừa vặn – Topic sentence định hướng đoạn – Ngôn ngữ tinh gọn, trực diện – Kết nối mạch lạc bằng logic, không bằng từ vựng fancy
10. Khi làm Writing cho đề Chuyên/HSG, đừng viết ví dụ “anecdotal” mang tính kể chuyện cá nhân, bởi giám khảo sẽ không đánh giá cao dẫn chứng “I once knew a friend who…”, mà đánh giá cao ví dụ khái quát, đại diện hiện tượng xã hội
11. Cách xác định chuẩn nhất xem đang ở trình độ (B2, C1 hay C2): Hãy làm đề thi FCE (B2) → CAE (C1) → CPE (C2) trong thời gian cho phép và đủ toàn bộ bài thi (có thể bỏ Writing và Speaking). Nếu điểm đúng ≥85% ở một cấp độ, em có thể tự tin rằng mình đã đạt trình độ đó.
Tuy nhiên, đây chỉ là ước lượng tương đối, vì đề Chuyên & HSG Anh không giống hệt format Cambridge. Tuy nhiên, hệ thống FCE–CAE–CPE là thước đo chuẩn quốc tế để định vị năng lực và cho thấy rõ ràng em đang ở bậc nào.
12. Kỹ năng take note khi làm Listening (ở giai đoạn đầu luyện khi chưa theo nhớ kịp bài nghe): Khi ghi chép, đừng viết đủ câu; hãy rèn kỹ năng viết trigger words (từ mốc chính) để giải phóng trí nhớ ngắn hạn và theo kịp bài nghe nhanh. Đây là kỹ thuật giúp thí sinh HSG không bỏ lỡ thông tin vì mải viết
13. Writing trong HSG/Chuyên Anh, đặc biệt là HSGQG: Bài luận điểm cao không chỉ đúng ngữ pháp và từ vựng, mà quan trọng là mỗi câu phải giữ được mạch Reason – Logic – Consequence: nêu lý do, giải thích cơ chế và mở rộng hệ quả để lập luận có chiều sâu, liền mạch và thuyết phục.
14. Kĩ năng Logical Reading khi làm Đọc Hiểu: luôn xác định quan hệ giữa các đoạn (nguyên nhân–hệ quả, đối chiếu, bổ sung), không chỉ đọc nghĩa từng câu
15. Với bài Đọc đề Chuyên và HSG, các dạng câu Reading Inference (Suy luận ẩn ý): Khi gặp câu hỏi inference, đừng chọn đáp án nghe có lý mà hãy kiểm tra 2 bước: (a) đáp án đó có được nói ngầm trong đoạn văn không? (b) nếu bỏ đoạn văn, đáp án đó có tự tồn tại được không? Nếu có → loại ngay, vì inference luôn cần neo vào text
16. Trước ngày thi chính thức 1-2 tuần, hãy luyện đề đúng khung giờ thi (thường từ 8h–11h) để đồng bộ nhịp sinh học – não bộ phản xạ tốt nhất khi đã quen với bối cảnh thi thật
17. Đừng học theo những cuốn sách mà ai cũng giới thiệu. Hãy học theo những cuốn sách để bù đắp lỗ hổng kiến thức, thiếu hụt trong kĩ năng để cân bằng điểm mọi phần.
18. Trong Essay Writing HSGQG, nên thử luyện thói quen stress-test lập luận: sau khi viết 1 đoạn, tự hỏi “nếu giám khảo phản biện ngược, câu nào trong đoạn này biện luận và lấp lỗ hổng được?”. Cách này buộc em thêm tầng logic/hệ quả, biến đoạn viết thuyết phục hơn và không còn kẽ hở.
19. Ở phần Sentence Transformation (bài Viết Lại Câu), cách hiệu quả để nhớ và áp dụng cấu trúc là luyện viết hai chiều (từ gốc → viết lại, và viết lại → quay về gốc).
20. Với Reading, luôn xác định keyword mapping trước khi đọc chi tiết, nhưng tránh bẫy word matching → nghĩa mới là yếu tố quyết định
21. Trượt giải HSG Tỉnh/Thành không liên quan và không đồng nghĩa với việc mất cơ hội đỗ Chuyên Anh. Nhiều bạn vẫn đỗ Chuyên Anh nhờ biết đứng dậy và điều chỉnh cách ôn
22. Listening Multiple Choice (Nghe Trắc Nghiệm): Luôn cảnh giác distractors – đáp án có từ vựng trùng với bài nghe nhưng sai về nghĩa thường để đánh lạc hướng
23. Với phần Nghe, nếu thường mất tập trung và bỏ lỡ mạch bài nghe, hãy tập trung vào signpost words: firstly, another point, finally → giúp định vị thông tin trong bài nghe dài
24. Reading Matching Headings: Để ý và đọc thật kỹ câu đầu và câu cuối mỗi đoạn, vì đây thường là nơi tác giả nêu ý chính, dễ chọn heading đúng
25. Thượng sách phân bổ thời gian khi đi thi số 2: Lập timeline chi tiết trong phòng thi – không chỉ chia giờ cho từng phần, mà còn cho từng bài nhỏ (ví dụ: Reading đoạn A = 10 phút, Writing outline = 5 phút)
26. Subjunctive Mood: Các cấu trúc như suggest/insist/recommend/demand that + S + V-inf xuất hiện thường xuyên trong đề khó, nhưng nhiều bạn bỏ qua vì sách phổ thông không dạy kỹ
27. Cách tự chữa đề hiệu quả nhất: Mỗi câu sai cần được phân tích ngược: mình đã nghĩ gì, dựa vào đâu, bị đánh lừa bởi keyword, hay bởi mạch lập luận, hay lý do nào – thay vì chỉ ghi nhận “đáp án đúng là B”
28. Mẹo kiểm soát Coherence Cohesion trong Writing: Sau khi viết xong, hãy thử tưởng tượng bỏ một câu/đoạn bất kì đi, nếu bài vẫn giữ nguyên logic, sức nặng và nghĩa truyền tải thì đoạn đó không cần thiết để tồn tại
29. Với dạng bài Viết Lại Câu (Sentence Transformation) dạng ngữ pháp, với cấu trúc ngữ pháp nâng cao như hardly…when, no sooner…than, đảo ngữ hãy luyện viết lại HAI CHIỀU để ghi nhớ chắc chắn
30. Với bài Reading, khi có câu hỏi bắt đầu bằng “According to the passage”, tuyệt đối không suy luận ngoài văn bản — chỉ chọn đáp án bám sát thông tin được viết bởi đây là câu hỏi kiểm tra kĩ năng xác định và đọc hiểu thông tin trong bài
31. Điều làm nên kì tích là chất lượng hơn số lượng. Số lượng đề không tạo nên tiến bộ; thứ giúp em giỏi hơn là số kỹ năng em gom được và sửa triệt để sau từng lần sai.
32. Với bài Reading, đặc biệt với bài đọc trắc nghiệm và các câu hỏi về thái độ/quan điểm tác giả, hãy nhận diện tone shift trong đoạn văn: Tác giả hay mở đầu trung tính/tích cực/tiêu cực rồi đảo chiều ở câu cuối; nếu chỉ scan keyword, em dễ chọn sai đáp án
33. Chỉ học mỗi Destination B2, Destination C1-C2 không thể đỗ chuyên, có giải HSG được. Destination chỉ là tài liệu ngữ pháp – từ vựng, chiếm trung bình 20% số điểm đề thi. Điểm cao còn phụ thuộc vào kỹ năng Reading, Listening, Writing thực chiến
34. Nếu bắt đầu từ con số 0, hãy luyện theo 5 bước chặt chẽ: bắt đầu bằng xây nền tảng (ngữ pháp – từ vựng), rồi mới chuyển sang luyện kỹ năng từng dạng (Word Form, Error, Reading, Listening…), cuối cùng là làm đề tổng hợp và mô phỏng thi thật để chốt tư duy và phản xạ xử lý
35. Với dạng Nghe Multiple Matching của đề HSG, đặc biệt HSGQG, muốn tối ưu điểm nên luyện kỹ năng note-taking dạng entity–detail (chủ thể–chi tiết); đừng tick đáp án ngay khi nghe thấy chủ thể; hãy theo dõi trọn mạch vì chi tiết quyết định thường xuất hiện ở cuối câu hoặc bị đảo chiều sau dấu hiệu phủ định; tránh bẫy word-matching bằng cách tập trung vào concept thay vì keyword
36. Khi làm Word Form, luôn phân tích câu trước khi nhìn vào từ gốc – vị trí trống trong câu mới quyết định loại từ cần điền, không phải cảm giác “thêm hậu tố nào nghe quen và hợp lí nhất”
37. Error correction: tập trung 3 nhóm lỗi hay ra thi – chia thì, chủ-vị số ít/số nhiều, từ loại (adj/adv, danh từ đếm được/không đếm được)
38. Khi chữa đề và ghi chép từ vựng, hãy mở rộng từ vựng theo hướng “từ một thành nhiều”. Ví dụ như “save sb’s face” trong câu Vocabulary MCQ có thể mở rộng thành whole word family: facial, self-effacing, idiom in the face of, list facelift, multi-facetted, v.v. – cho phép ứng dụng trong mọi dạng bài ở đề thi như word form, rewrite, cloze,…
39. Lộ trình ôn thi hoàn hảo là đừng cầu mong đến sự hoàn hảo, chỉ cần bắt đầu được ngay. Đừng phí thời gian tải cả chục GB tài liệu rồi ngồi loay hoay chọn lựa. Một lộ trình tốt là lộ trình khả thi, phù hợp với đề thi thực tế và có thể điều chỉnh theo tiến độ.
40. Word Formation: Luôn phân tích tiền tố (prefix) và hậu tố (suffix) trước khi quyết định dạng từ, ví dụ -tion → danh từ, -able → tính từ.
41. Không có mẹo giỏi Listening và Reading cấp tốc. Reading/Listening cần thời gian tích lũy. Không có mẹo shortcut. Phải luyện kiên trì để quen với logic phức tạp, văn bản dày nghĩa và paraphrase nặng. Làm vài ngày không lên điểm là bình thường – tiến bộ đến từ việc duy trì tiếp xúc dài hạn.
42. Với bài Nghe (Listening) và Đọc (Reading): Đừng cố chờ từ giống trong câu hỏi; thay vào đó, chú ý paraphrase (pass away → die, not keen on → doesn’t like)
43. Với dạng bài Reading Matching Headings nâng cao: Nếu 2 heading đều có từ vựng giống đoạn, nhớ kiểm tra chức năng của đoạn: nó giới thiệu, giải thích, phản biện hay kết luận? Heading đúng luôn khớp với chức năng chứ không chỉ nội dung
44. Với phần Nghe (Listening), đừng vội chọn đáp án nghe thấy ngay trong 5 giây đầu, rất dễ là “mồi nhử”; câu trả lời thật thường nằm sau những tín hiệu đảo chiều như but, however, actually.
45. Với Listening, cần học cách phân biệt fact với stance. Nhiều câu nghe đủ fact nhưng đến câu hỏi “Người nói cảm thấy thế nào”, ví dụ speaker liệt kê ưu điểm rồi chốt “but I wouldn’t recommend it” → đáp án phải là “critical/disapproving”
46. Ôn tập có trọng tâm và hiệu quả là: Thiếu gì đắp đúng vào đó. Đừng luyện dàn trải. Phân tích lỗi để biết mình yếu ở đâu (ngữ pháp, từ vựng, lập luận, collocations, logic đọc hiểu…) rồi tập trung bù đắp. Cân bằng mọi kĩ năng mới chuyển qua làm và luyện đề hoàn chỉnh
47. Muốn cải thiện Coherence & Cohesion, hãy tập đọc bài mình như người xa lạ. Khi đọc lại, đừng dựa vào ý đã có trong đầu, mà chỉ xét những gì thực sự hiện trên trang giấy. Người chấm không đoán ý hộ em – nếu câu không rõ, nghĩa là chưa đạt.
48. Cách giải quyết hiệu quả tình trạng lo lắng, hoảng sợ khi ôn thi: Cứ học đi là hết sợ. Nguồn gốc của nỗi sợ không nằm ở đề thi – mà nằm ở việc chưa bắt tay học. Hoang mang đến từ việc ngồi nghĩ quá nhiều, loay hoay với checklist và tài liệu mà chưa thực sự động bút.
49. Lý do phổ biến yếu Listening: Thiếu kỹ năng nói, phát âm đúng. Listening gắn liền với Pronunciation. Nếu không phát âm đúng một từ, gần như chắc chắn sẽ không nghe ra từ đó. Luyện nghe phải song song với luyện phát âm, luyện nói để cải thiện cả input lẫn output.
50. Tiêu chí tối thiểu không mất điểm Summary Writing (dạng Viết Tóm Tắt): Summary Writing không phải là viết lại văn bản bằng từ đồng nghĩa, mà là tái hiện trung lập thông điệp gốc. Đừng thêm quan điểm cá nhân, đừng chọn từ nghe vĩ mô mà sai ngữ cảnh, và đừng bỏ sót ý trọng tâm. Hãy luôn outline nhanh 2–3 nhóm ý chính trước khi viết và kiểm tra lại câu mở đầu: nó có phản ánh đúng quan điểm tác giả không? Nếu sai lệch ngay từ đầu, toàn bài sẽ mất điểm nặng.
Nguồn: Nhà Xuân
Leave a Reply